Depresja, zaraz po bólach kręgosłupa, anemii i chorobach płuc, jest czwartą najczęściej występującą chorobą na świecie. Według prognoz WHO liczba zachorowań będzie stale wzrastać. W 2020 depresja może uplasować się na drugim miejscu w rankingu najczęstszych chorób, a dziesięć lat później prawdopodobnie zajmie już pierwsze miejsce.

Na depresję cierpi około 360 milionów ludzi. Szacuje się, że w Polsce farmakologicznie leczy się na nią 1,5 milionów obywateli. Analiza różnych danych wskazuje, że w naszym kraju z powodu depresji  może cierpieć 10 % populacji. Oznacza to, że co dziesiąty Polak powinien korzystać z regularnej pomocy psychologa.

Depresja u kobiet i u mężczyzn

Depresję dwa razy częściej diagnozuje się u kobiet niż u mężczyzn. Skąd taka różnica? Psycholodzy są zdania, że wynika to ze znacznie większej otwartości kobiet do szukania pomocy u specjalistów. Niechęć do zasięgania porad psychologów obecna wśród mężczyzn może wynikać z uwarunkowań społecznych i kulturowych – sposobu wychowania czy oczekiwań związanych z rolą mężczyzny.

Czym jest depresja? Jak się objawia? Czy sami możemy sobie pomóc?

Czym jest depresja? Depresja to termin wieloznaczny. Na co dzień  używany jest często jako synonim złego samopoczucia, gorszego nastroju czy przygnębienia. Stosując pojęcie w takim znaczeniu, nie bierze się pod uwagę przyczyn tego stanu. Medyczna definicja depresji, używana w psychologii i w psychiatrii, określa ją jako szczególny rodzaj zaburzeń nastroju i emocji.

Objawy depresji

Objawy depresji są różne u każdego człowieka. Odmienne może być ich nasilenie i gwałtowność. Granica między stanem „zdrowia psychicznego” a momentem, w którym konieczna jest pomoc psychiatry czy psychologa jest płynna. Nie da się jej wyznaczyć precyzyjnie i z „aptekarską dokładnością”. Czy smutek i przygnębienie nie bywają także stanami powszednimi i krótkotrwałymi?

Według psychologów powody depresji są bardzo indywidualne. Wśród najczęstszych wymienić można długotrwały stres wynikający z trybu życia, spowodowany np. obawami o utratę pracy, pozycji społecznej czy ciągłym darzeniem do sukcesu. Depresja może występować także jako skutek  chorób psychicznych lub w wyniku chorób somatycznych u pacjentów cierpiących na choroby układu nerwowego, hormonalnego, a przede wszystkim układu krążenia. Depresja pojawia się często w wyniku stosowania leków i substancji psychoaktywnych. Znaczenie ma też obciążenie genetyczne – podobne choroby w rodzinie rodziców czy dziadków.

Objawy w zachowaniu, które powinny nas niepokoić i skłonić do wizyty u psychologa:

• Ciągły smutek, przygnębienie, brak radość z życia „wszystko jest do niczego”, rzeczy które dawniej cieszyły teraz nie mają znaczenia, przesadne emocjonalne zachowanie (płaczliwość), odczuwanie poczucia winy, ciągłe zamartwianie się, wewnętrzny niepokój;
• Zmniejszenie zainteresowania – niechęć do pracy, szkoły, wykonywania codziennych czynności, zaniedbywanie higieny osobistej, obojętność;
• Uczucie ciągłego zmęczenia, ociężałość, spowolnienie, apatia, poranne złe samopoczucie;
• Zaburzenia snu – bezsenność, sen płytki, wczesne wybudzanie się lub nadmierna senność;
• Obniżenie koncentracji uwagi, gorsza pamięć, gorsza zdolność skupienia się na czytaniu, pracy, oglądaniu telewizji;
• Zaburzenia masy ciała – brak apetytu, chudnięcie lub zwiększenie masy, zaparcia, biegunki, suchość w jamie ustnej;
• Bóle – głowy, brzucha, w klatce piersiowej, bóle różnych partii mięśni niewynikających z wysiłku np. plecy, kark, nogi;
• Poczucie beznadziei, niska samoocena, myśli samobójcze;

Należy pamiętać, że w przypadku kiedy objawy utrzymują się dłużej niż 2-3 tygodnie, nie wolno zwlekać przed zgłoszeniem się do specjalisty: psychiatry lub psychologa. Depresja może rozwijać się bardzo powoli, a poszczególne objawy mogą zmieniać swoje natężenie i nasilać się stopniowo.

Jak może pomóc nam psycholog w leczeniu depresji?

Podstawą w leczeniu depresji jest regularny kontakt terapeutyczny z psychologiem psychoterapeutą. Psychoterapia psychodynamiaczna ma na celu poprawienie komfortu funkcjonowania, doprowadzenie do zmniejszenia dolegliwości i ustąpienia objawów choroby. Leczenie jest bardziej efektywne kiedy pacjent ma motywację do pracy nad sobą. Należy jednak pamiętać, że jest to proces długotrwały. Osoby chore na depresję często widzą swoją przyszłość negatywnie i nie mają nadziei na poprawę swojego stanu. Ich sposób percepcji i widzenia rzeczywistości jest mocno zaburzony. Naturalne jest pojawienie się niechęci do wglądu i analizowania własnych trudności podczas sesji psychoterapeutycznej, nawet przy wcześniejszej, zewnętrznej, pozytywnej deklaracji. Proces terapii psychologicznej jest więc kwestią indywidualną. Niektórzy pacjenci wymagają długiej terapii i intensywnej pracy nad wieloma problemami pojawiającymi się w świecie zewnętrznym, jak i tymi obecnymi w ich wnętrzu. Dzięki pomocy psychologa, terapia ma pozwolić na osiągnięcie większej świadomości na temat własnego funkcjonowania.

W leczeniu depresji nieodłączna bywa też farmakoterapia prowadzona przez lekarza psychiatrę w Krakowie. Osoby cierpiące na depresję mają często olbrzymi lęk przed takim kontaktem. W wielu przypadkach jest on jednak wskazany i potrzebny aby powrócić do prawidłowego funkcjonowania.

Bibliografia:

1. 1. Raport Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia – „Depresja – analiza kosztów ekonomicznych i społecznych”
   2. Depresje – definicja, klasyfikacja, przyczyny – PZWL